Bir Başka Starbucks Hikayesi

Emperyalizmi, Amerikan Kültürünü, sermayeyi, tüketim alışkanlıklarını bir kenara bırakıp, hikayenin kamera arkasında neler olduğuna bakmak gerekmiş, bugün bir kez daha anladım. Pahalılığına, kahve kültürüne, sermayesine her fırsatta karşı çıkılan Starbucks pastalarını Pelit Pastaneleri'nden alıyormuş. Ben çok şaşırdım. Hep o sandviçlerin ya da pastaların kendilerine ait bir merkezden paketli ya da kutulu olarak geldiğini düşünmüştüm. Halbuki verdiğim paraların bir kısmı halis mulis Türk bir markanın kasasına gidiyormuş. Pelit Pastanesi'nden konuştuğum beyefendi Bella Vista ve Cheese Cake'leri kendilerinin verdiğini bizzat söyledi. İlginç olan pastaların fiyatlarının Starbucks'ta daha uygun fiyata olması. Ben bugün Bella Vista'ya 9 TL verdim, ve açıkcası Starbucks'ta böyle bir fiyat hatırlamıyorum. Yani bu demekki Türk üretici Amerikan emperyalizmi ve yarattığı kültür üzerinden iki kat ve daha fazla kar güdüyor. Hatta bunu fark eden köylü, mahalle kahvesine değil, amerikan kahvesine gidiyor. Ve sanırım Starbucks'ta 6,25, yanlışım varsa lütfen düzeltin. 

Resmi ters çevirdiğinizde ortaya glokalleşme benzeri bir portre çıkıyor. Belki bu bir McTurco örneği değil ama bana sorarsanız bu çok acıklı bir aşk hikayesi. Tam da Feriha meselesi var, ben diziyi tam bilemesem de. Yani bir yalan var, herkes kimin kim olduğunu bilmiyor ve yanlış, önyargılı kararlar veriyor. 

Türk kahvesi vazgeçilmez kültür, sütlü kahve Türkiye'de çok sevilirken, bunu biraz daha aroma, sos, krema ile karıştırıp bize kültür olarak sattığı ve bunun üzerinden tüm dünyayı sömürdüğü iddia edilen davalı makamı, Türkiye'de yüzlerce şubesi ile yüksek rakamlarda istihdam sağlamış, bir günde milyon üzerinde müşteriye hizmet vermiş aynı zamanda bir çok farklı sektörde (su,soda,meyve suyu,pasta,sandviç) "Türk" üreticiye pazar oluşturmuştur. Ve ticaretinin adaletsiz bulunduğunun iddia edilmesine sebep olan ve onunda kor ürünü olan kahve, jenerik ürün olmasına karşın diğer ürünlerin çeşitliliği ile karşılaştırıldığında toplamda daha küçük bir paya sahip olmaktadır. 

Bizler madem hem yabancı kültürün hem de yabancı sermayelerin karşısındayız, ben neden bu resimde daha çok bu ülkeye katkı payı görüyorum. Sadece isim ve jenerik ürünle pazara dahil olan bir dünya markası, o ülkenin hem pazarına, hem kültürüne uyum sağlıyor, bir de ayak oluyor. Ben bu noktadan sonra bunu neden bir Türk markasının başaramadığına bakarım, o soruda beni aşar. 

Demek istediğim bu ülkede Özal deyince özelleşme, Erbakan deyince şeriat demek üzerine kurulu isim cevap oyunları rafa kalkmalı. Starbucks eşit değilmiş yabancı sermaye, emperyalizm, istila, kültür yozlaşması, sınıflaşma. Ve maalesef pastacılığı Ermeni bir ustadan öğrenen gece gündüz çalışıp, çocuklarına hepimizin bildiği bir markayı bırakan bir Türk'ün eseriymiş aslında Starbucks dediğimiz, en azından tatlı kısmı. Biliyorum çoğunuz Cheese Cake'lerine bayılıyorsunuz. 

Bu ülke yoldaşları Starbucks'ı sevemiyor, ama kendini de sevmeyi becerememiş oluyor bilmeden. Tüm Dünyadaki resme baktığımızda fair trade örneği varmı o bile sorgulamaya açıkken, benim kafam karıştı.

Sermayeye sevgilerimle,